МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫНА СЕНСОРМОТОРЛЫ ДАМУЫНЫҢ ӘСЕРІ
PDF

Кілт сөздер

мектеп жасына дейінгі балалар, сөйлеу дамуы, сенсомоторлық даму, Уильямс пен Шелленбергердің «Оқу пирамидасы», сөйлеу әрекеті, орталық жүйке жүйесі, қозғалыс белсенділігі

Аңдатпа

Мақала мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілінің кеш дамуы мәселесіне арналған. Соңғы жылдары сөйлеу дамуының кешеуілдеуі байқалатын балалар санының өсуі орын алуда, оның себептері – ата-ананың шамадан тыс қамқорлығы, заманауи технологиялардың (гаджеттердің) әсері, баланың жеткіліксіз мотивациясы. Мақалада баланың сенсомоторлық белсенділігінің сөйлеу қалыптасуына әсеріне ерекше назар аударылады: А.Р. Лурияның “Мидың үш функционалдық блогы туралы” концепциясы және Уильямс пен Шелленбергердің «Оқу пирамидасы» талданып, сенсомоторлық үдерістердің баланың когнитивтік дамуына әсері түсіндіріледі. Авторлар баланың сөйлеу бұзылыстарын түзету үдерісінде ата-аналардың басты рөлін, мамандар және педагогтермен өзара іс-қимылдың маңыздылығын, сондай-ақ баланың сенсорлық және когнитивтік дамуы бойынша ата-аналарды ағарту қажеттілігін атап өтеді.

Мақаланың мақсаты – Уильямс пен Шелленбергердің «Оқу пирамидасы» арқылы орталық жүйке жүйесі, сенсорлық үдерістер және мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу әрекеті арасындағы байланысты сипаттау.

Зерттеудің теориялық негізін А.Р. Лурияның мидың үш құрылымдық-функционалдық блогы концепциясы, Уильямс пен Шелленбергердің «Оқу пирамидасы» (1996), мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу бұзылыстарын диагностикалау мен түзету саласындағы зерттеулер құрады. Авторлар теориялық әдістерді – ғылыми әдебиеттерді талдау және қорытындылау, салыстырмалы талдау әдісін қолданды.

Қорытындыда авторлар сөйлеу дамуы кешеуілдеген балалардың ата-аналары үшін орталық жүйке жүйесінің жұмыс ерекшеліктерін, оның сенсорлық үдерістермен және баланың когнитивтік функцияларымен байланысын білу мен түсінудің кешенді түзету жұмыстары жүйесін құрудағы маңыздылығын атап өтеді.

PDF